Το Τεστ Παπανικολάου ή απλούστερα Τεστ Παπ ή αλλιώς και Μέθοδος Παπανικολάου είναι μια μέθοδος εργαστηριακής διερεύνησης της κατάστασης του τραχήλου της μήτρας. Χρησιμοποιείται για την ανίχνευση δυνητικά προ-καρκινικών και καρκινικών καταστάσεων στον γυναικείο τράχηλο της μήτρας (της αρχής της μήτρας). Μη φυσιολογικά ευρήματα συνήθως οδηγούν στην πραγματοποίηση περισσότερο ευαίσθητων διαγνωστικών διαδικασιών και αν απαιτείται, σε επεμβάσεις ώστε να αποφευχθεί η ανάπτυξη καρκίνου στην περιοχή.
Το τεστ εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και πήρε το όνομα του από τον διάσημο Έλληνα ιατρό Γεώργιο Παπανικολάου. Ένα τεστ Παπανικολάου γίνεται με το άνοιγμα του κολπικού καναλιού με ένα κάτοπτρο και, στη συνέχεια συλλέγοντας τα κύτταρα στο εξωτερικό άνοιγμα του τραχήλου στη ζώνη μετασχηματισμού (όπου τα εξωτερικά πλακώδη κύτταρα του τραχήλου συναντούν τα εσωτερικά αδενικά ενδοτραχηλικά κύτταρα). Τα κύτταρα συλλέγονται και εξετάζονται κάτω από ένα μικροσκόπιο για ανωμαλίες.
Το τεστ αποσκοπεί στην ανίχνευση δυνητικά προ-καρκινικών αλλοιώσεων (που ονομάζεται τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (CIN) ή δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας: Το πλακώδες ενδοεπιθηλιακό σύστημα βλάβης (SIL) χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει ανωμαλίες), που προκαλούνται από σεξουαλικά μεταδιδόμενους ιούς των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Το τεστ παραμένει μια αποτελεσματική, ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος για την έγκαιρη ανίχνευση των προ- καρκίνου και καρκίνου του τραχήλου. Ενώ το τεστ μπορεί επίσης να ανιχνεύσει μολύνσεις και διαταραχές στον ενδοτράχηλο και το ενδομήτριο, δεν είναι σχεδιασμένο για αυτόν τον σκοπό.
Εάν τα αποτελέσματα είναι μη φυσιολογικά, και ανάλογα με τη φύση της ανωμαλίας, το τεστ μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί σε έξι έως δώδεκα μήνες. Αν η ανωμαλία απαιτεί προσεκτικότερη εξέταση, το άτομο παραπέμπεται για λεπτομερή εξέταση του τραχήλου της