Τι είναι;
Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν.) αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία λοιμώξεων που μεταδίδονται κυρίως (κι όχι μόνο) με την σεξουαλική επαφή και εμφανίζουν συγκεκριμένα συμπτώματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) καταγράφει ένα εκατομμύριο μολύνσεις την ημέρα, με σημαντική επιβάρυνση τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική ισορροπία των ατόμων που έχουν μολυνθεί, αν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Πως μεταδίδονται;
Κάποιοι μικροργανισμοί αναπτύσσονται κατά προτίμηση στο γεννητικό σύστημα του ανθρώπου και ως εκ τούτου μεταδίδονται κατά την επαφή από τον άντρα στην γυναίκα ή και αντίστροφα. Επίσης, τα γεννητικά υγρά, το σπέρμα και τα κολπικά υγρά είναι δυνατόν να αποτελούν εστίες ανάπτυξης μικροβίων ή ιών. Τέλος, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής προκαλούνται συχνά μικροτραυματισμοί που μπορεί να μην είναι ορατοί με γυμνό μάτι, είναι όμως δυνατόν να αποτελέσουν την πύλη εισόδου για διάφορα μικρόβια.
Σε τι κατηγορίες χωρίζονται;
Ανάλογα με το αίτιο που τα προκαλεί, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (Σ.Μ.Ν.) διακρίνονται σε εκείνα που οφείλονται σε μύκητες, σε μικρόβια, σε ιούς και σε παράσιτα.
Σ.Μ.Ν. που οφειλονται σε μυκητες
Από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα που οφείλονται σε μύκητες ο πιο συχνός είναι η Candida Albicans. Ο μύκητας αυτός προκαλεί στη γυναίκα κολπίτιδα, ενώ στον άνδρα φλεγμονή στη βάλανο (βαλανοποσθίτιδα). Η θεραπεία γίνεται με αντιμυκητιασικά φάρμακα, ενώ παράλληλα θα πρέπει η γυναίκα να ενισχύει τον κόλπο, με προβιοτικά και με κολπικές πλύσεις.
Σ.Μ.Ν. που οφείλονται σε μικρόβια
Βλεννόρροια
Το πιο γνωστό μικρόβιο που μεταδίδεται σεξουαλικά είναι ο γονόκοκκος, ο οποίος προκαλεί την βλεννόρροια. Στην γυναίκα που πάσχει, εμφανίζεται συνήθως συμπτωματολογία κολπίτιδας και τραχηλίτιδα με χαρακτηριστικά βλεννώδη κολπικά υγρά, είναι όμως δυνατό να προσβληθεί και η ουρήθρα, οπότε εμφανίζεται κάψιμο στην ούρηση και συχνοουρία. Η διάγνωση της βλεννόρροιας γίνεται με την εξέταση των κολπικών υγρών και η θεραπεία της με διάφορα σχήματα αντιβιοτικών.
Σύφιλη
Η σύφιλη ανήκει στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νοσήματα και η οποίο εκδηλώνεται σε τέσσερα στάδια. Στο πρώτο στάδιο εμφανίζεται ένα έλκος στα γεννητικά όργανα που δεν πονάει και μετά από 3 έως 10 εβδομάδες, επουλώνεται μόνο του. Το δεύτερο στάδιο εμφανίζεται μετά από κατά μέσο όρο 2 μήνες, με εξάνθημα, πυρετό και διόγκωση των λεμφαδένων. Ακολουθεί ένα στάδιο χωρίς συμπτώματα και αργότερα εκδηλώνεται το τελικό στάδιο της νόσου, με βαριά προσβολή του νευρικού συστήματος και των αγγείων.
Η σύφιλη δεν είναι σπάνια στις μέρες μας και μπορεί να θεραπευτεί έγκαιρα με την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.
Άλλοι μικρο-οργανισμοί
Άλλοι μικροργανισμοί που μεταδίδονται με την σεξουαλική επαφή είναι οι τριχομονάδες που προκαλούν συμπτώματα κολπίτιδας και τα χλαμύδια που μπορεί να οδηγήσουν σε σαλπιγγίτιδα και πυελική φλεγμονή. Τα χλαμύδια παρουσιάζουν έξαρση στις μέρες μας και πάντα πρέπει να θεραπεύονται συστηματικά.
Σ.Μ.Ν. που οφείλονται σε ιούς
Έρπης γεννητικών οργάνων
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων αποτελεί μία από τις συχνότερες λοιμώξεις που ταλαιπωρεί πολλά ζευγάρια. Συνήθως, πρόκειται για έναν τύπο έρπητα που προσβάλλει ειδικά την περιοχή των γεννητικών οργάνων, αλλά θα πρέπει να σημειωθεί, ότι και ο επιχείλιος έρπης μπορεί να μολύνει τα γεννητικά όργανα, αν έρθει σε επαφή με την περιοχή. Αρχικά εμφανίζεται μια κοκκινίλα που πονάει, καίει και στη συνέχεια στο σημείο αυτό παρουσιάζονται μικρές φυσαλίδες, η μία δίπλα στην άλλη, οι οποίες μετά από κάποιες μέρες ξεραίνονται και στη συνέχεια επουλώνονται. Η όλη πορεία της λοίμωξης διαρκεί περίπου 15 ημέρες, και στο διάστημα αυτό ο έρπης μπορεί να μεταδοθεί στο σεξουαλικό σύντροφο του πάσχοντα. Ο ιός θα παραμένει πάντα σε σιωπηλή κατάσταση στον οργανισμό, χωρίς όμως να μεταδίδεται και ενδέχεται σε άλλο χρονικό διάστημα, η λοίμωξη να αναζωπυρώνεται.
Επειδή, λοιπόν, η λοίμωξη από έρπητα είναι μια κατάσταση που μας ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή, το σημείο κλειδί είναι η πρόληψη της μόλυνσης με την αποφυγή των επαφών με άτομα που παρουσιάζουν ενεργό λοίμωξη, για όσο διάστημα διαρκεί αυτή. Η αντιμετώπιση της λοίμωξης από έρπητα γίνεται με την χορήγηση ειδικών φαρμάκων, όπως το Acyclovir.
HPV
Ένας άλλος ιός που μεταδίδεται σεξουαλικά είναι ο γνωστός HPV που προκαλεί τα κονδυλώματα. Αυτά, άλλες φορές είναι μικρά, επίπεδα, ομαλά με χρώμα λευκό ή ροζ, κι άλλες φορές εξελίσσονται σε μεγάλα και με ανώμαλη επιφάνεια. Υπάρχουν πολλοί τύποι HPV ιών, και το πρόβλημα είναι ότι κάποιοι από αυτούς προκαλούν βλάβες, ιδίως στον τράχηλο της μήτρας και στο αιδοίο, που θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις. Συχνά, μάλιστα η γυναίκα δε γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί κι αυτό αποκαλύπτεται τυχαία σε ένα τεστ Παπανικολάου. Οι μολύνσεις από HPV πρέπει να θεραπεύονται πάντα, ενώ εάν μια γυναίκα εμφανίσει εξωτερικά κονδυλώματα πρέπει απαραίτητα να ελέγχεται το εσωτερικό του κόλπου και ο τράχηλος με κολποσκόπηση, για πιθανό εντοπισμό του ιού και εκεί. Τα εξωτερικά κονδυλώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τοπική εφαρμογή διαφόρων ουσιών ή θεραπεύονται με Laser.
AIDS ή HIV λοίμωξη
Η μάστιγα της εποχής μας σε ότι αφορά τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι το AIDS ή HIV λοίμωξη το οποίο προκαλείται από έναν ιό ο οποίος, αν και έχει απομονωθεί σε όλες της εκκρίσεις των ατόμων που πάσχουν, μεταδίδεται βασικά με την σεξουαλική επαφή και την μετάγγιση μολυσμένου αίματος. Ο ιός αυτός προκαλεί μια σοβαρή αναταραχή στο αμυντικό σύστημα του ανθρώπου, οδηγώντας σε ανάπτυξη απρόβλεπτων λοιμώξεων ή ακόμα και νεοπλασιών. Η σύγχρονη έρευνα έχει στραφεί στην παραγωγή κάποιου ειδικού εμβολίου κατά του ιού, που όλα δείχνουν ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα το έχουμε.
Τέλος, παρόμοιο τρόπο μετάδοσης, έχει και ο ιός της ηπατίτιδας Β, που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμάται, δεδομένου ότι οι επιπλοκές από το ήπαρ που είναι δυνατό να προκαλέσει, είναι εξαιρετικά σοβαρές.
Σ.Μ.Ν. που οφείλονται σε παράσιτα
Από τα παράσιτα, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τις ψείρες, που αποικίζουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων, μεταδίδονται κατά τη διάρκεια της επαφής ή με τα κλινοσκεπάσματα, και προκαλούν ανυπόφορο κνησμό.